Alle 25 Overijsselse gemeenten hebben een begroting voor 2021 of meerjarenraming vastgesteld die voldoet aan de wettelijke eisen. De gemeente Haaksbergen blijft desondanks onder preventief toezicht staan. Het financiële evenwicht is daar zo fragiel, dat de gemeenteraad GS heeft verzocht het verscherpte toezicht te handhaven.
Gedeputeerde Monique van Haaf voor financieel toezicht: “Alle gemeenten zijn er in geslaagd aan de begrotingsregels te voldoen. Veel gemeenten hebben forse maatregelen moeten nemen om de kosten te drukken. Daarnaast zijn in veel gemeenten de belastingen gestegen. Ondanks de zware maatregelen zien wij dat dit nog niet leidt tot sluiting van voorzieningen als bibliotheken en buurthuizen. Het sociaal domein blijft financieel een lastige opgave. Hier zijn vaak taakstellingen opgelegd, die het komend jaar moeten worden gerealiseerd.”
Haaksbergen klimt uit het dal
Het college van Gedeputeerde Staten spreekt haar waardering uit richting het college en de raad van de gemeente Haaksbergen. “Met een sluitende begroting en meerjarenraming en de aanzuivering van het eigen vermogen laat de gemeente een enorme inspanning zien. Desondanks is het evenwicht wankel. De gemeenteraad heeft daarom gevraagd of het verscherpte toezicht waaronder de gemeente in 2020 valt, kan worden gehandhaafd. Wij hebben hiermee ingestemd”, aldus Van Haaf.
Onzekerheid
Naast de uitdagingen op het sociale domein ((jeugd)zorg, welzijn, werk, meedoen) krijgen gemeenten te maken met de effecten van de coronacrisis en een herverdeling van het gemeentefonds door het Rijk (de belangrijkste inkomstenbron van gemeenten).
Monique van Haaf: “Wij hebben eerder onze zorg geuit over de financiële situatie van de gemeenten. Alle gemeenten voldoen aan de begrotingseisen, maar vaak zijn de reserves klein en is er nauwelijks financiële ruimte om tegenslagen op te vangen. Het is goed dat de rijksoverheid erkent dat de gemeenten onder druk staan, en hier ook samen met de Vereniging Nederlandse Gemeenten onderzoek naar doet. Op korte termijn worden de eerste resultaten verwacht. Wij hopen dat deze onderzoeken aanknopingspunten bieden voor gemeenten, of aanleiding zijn voor een grotere rijksbijdrage.”
Financieel Toezicht
De provincie is de wettelijke toezichthouder op de financiën van gemeenten. Doel van het toezicht is te voorkomen dat gemeenten financieel in de problemen komen, en een beroep moeten doen op landelijke noodmiddelen (artikel 12). Door jaarlijks een besluit te nemen over de toezichtsvorm, kan de provincie bepalen hoe intensief het toezicht is. Repressief toezicht betekent dat de provincie achteraf controleert, en dat de gemeente de ruimte en vrijheid heeft begroting en wijzigingen ervan zelf uit te voeren. Bij preventief toezicht worden gemeentelijke uitgaven strakker gecontroleerd door de provincie. Dit toezicht wordt opgelegd als zowel de begroting voor het komende jaar als de meerjarenraming voor de jaren erna niet structureel in evenwicht zijn. Doel van het preventieve toezicht is om als gemeente en provincie samen aan herstel te werken.
