De jaarlijkse Donateursavond van Heemkunde Ootmarsum trok 60 donateurs en leden met een interessante lezing van drs. Zeno Kolks over “Bentheimer zandsteen: het geel grijze “goud” uit vroegere eeuwen”. Iedereen was geboeid door de mooie beelden die het verhaal illustreerden.
Eerst werd er iets verteld over de groeve en de manier waarop het Bentheimer zandsteen vanuit Gildehaus naar de bouwplaats werd gebracht. Het vervoer ging met een platte wagen. Het verhaal gaat dat een merrie die de zware kar met stenen getrokken had, in 7 jaar geen veulen mocht krijgen. Maar of dat echt zo was?
In Nordhorn werden de stenen overgeladen van wagen op een platte boot. Veel Bentheimer zandsteen werd verder vervoerd over de Vecht en de Eems.
Zeno Kolks toonde vele voorbeelden van wat er zo al van Bentheimer zandsteen gemaakt werd. Kerken in onze regio (bijvoorbeeld in Ootmarsum, Denekamp, Grote Kerk in Enschede uit 1480 en de uitbreiding van de Plechelmus in Oldenzaal). Buiten de regio zijn dit o.a. De Dom van Utrecht uit 1254, de kerk van Brielle uit de 15e eeuw en de Sint Jan in Den Bosch. Ook werd Bentheimer zandsteen gebruikt voor onderdelen van kerken: altaren, tabernakels, doopvonten. Zo ook voor de voorgevel van de Hervormde Kerk in Ootmarsum. Veel Bentheimer zandsteen is verwerkt in kastelen, schouwen, hekpijlers en grafstenen. Na de 17e eeuw werd het gebruik van Bentheimer zandsteen minder. Sinds 1830 schoolden de Bentheimer steenhouwers zich om tot textielarbeiders.
In Nederland is het slijpen van het zandsteen niet meer toegestaan in verband met Silicose (een vorm van stoflongen). Soms wordt ten onrechte gedacht dat een gebouw gemaakt is van Bentheimer zandsteen. In plaats van Bentheimer zandsteen werd dan Oberkirchner steen of Baumberger steen gebruikt. Een voorbeeld hiervan is Het Koninklijk Paleis in Amsterdam. Het vroegere stadhuis werd gebouwd vanaf 1648 met stenen uit Oberkirchen.
Na afloop van de lezing was er ruime gelegenheid tot het stellen van vragen. Zeno Kolks wist met al zijn kundigheid hier meestal een antwoord op te geven.
