Na zijn afscheid, medio 2018, als journalist van de Twentse Courant Tubantia, uitte Alphons Weierink nog één wens richting zijn hoofdredacteur Martha Riemsma. “Zij vroeg of ik alle verhalen had geschreven, die ik wílde schrijven. Mijn antwoord: ja, op één na. Ik vertelde haar dat ik nog een serie verhalen wilde maken over bermmonumenten. En ze zei meteen: dat moet je doen.”
Hij voegde de daad bij het woord en klom in de pen om een bijzondere en veel gelezen serie aan het papier toe te vertrouwen. Zijn grote wens om een verhalencyclus over bermmonumenten te maken werd vervuld. Deze hele waardevolle serie met prachtige illustraties krijgt een vervolg, want op zaterdag 27 november verschijnt het boek ‘Bermmonumenten’. Dat gebeurt tijdens een bijeenkomst in de kapel van het oude klooster Maria ad Fontes in Ootmarsum. In het boek zijn de verhalen gebundeld die de Ootmarsumse journalist vorig jaar over bermmonumenten schreef voor de Twentse Courant Tubantia. De bekroning van een bijzonder en vooral emotioneel journalistiek avontuur.
‘Mijn zus José’
De eerste aflevering van de serie betrof het verhaal over zijn eigen zus José. Zij verongelukte in het carnavalsweekeinde van 1972 in Geesteren op weg naar huis. “Mijn zus José kreeg geen bermmonument; dat gebeurde destijds nog niet. Aanvankelijk was het niet de bedoeling om over haar te schrijven. Het was best moeilijk om mijn verhaal te vertellen en mijn gevoelens prijs te geven. Maar achteraf was het goed dat ik dat heb gedaan. Het speelde in deze serie over bermmonumenten een belangrijke rol: José, ze was 21 jaar. Het maakte me tot een lotgenoot van de mensen met wie ik sprak over een verongelukte geliefde. Ik herkende hun gevoelens van verdriet en wanhoop; ze hoefden niets uit te leggen,” vertelt een geëmotioneerde Alphons Weierink. “Voor de mensen, die ik naderhand sprak was het makkelijker om hun gevoelens met mij te delen. Ik kreeg niet alleen een kijkje in hun hart maar ook in hun ziel.”
Tot zijn verrassing en ook wel enige verbazing bleek uit de vele reacties dat zijn zus en het dodelijke ongeluk ook na bijna 50 jaar bij veel mensen nog in hun herinneringen voortleeft.
Plekken vol troost
Her en der in deze regio en ook elders in het land zijn deze bermmonumenten te vinden langs de weg op plekken waar mensen in het verkeer zijn verongelukt. Het zijn soms simpele kruisjes aan een boom, een bloemenperkje met een naam en/of een foto en een knuffel tot en met grote veldkeien. Plekken waar nabestaanden hun overleden geliefden in herinnering houden. ,,Als erkenning voor wie en wat zij waren”, is de ervaring van Weierink. ,,De bermmonumenten bieden ook troost. Vaak is het genoeg om er alleen maar even te zijn. De plek netjes te maken of een bloemetje te brengen.”
Beroepsmatig wist hij meestal wel wat er was gebeurd. Maar wie het slachtoffer was en welk verhaal er achter schuil ging, wist hij niet. En dat triggerde hem. Meer dan 25 interviews en even zo vele verschillende persoonlijke verhalen maakten veel emoties los. Bij de nabestaanden én hemzelf.
Vorig jaar begon hij met deze verhalen. Hij geeft het eerlijk toe: ,,Het was een enorme klus. Ik wist niet waar ik aan begon maar ook al had ik het geweten dan nog had ik het gedaan.”
Weierink zag de bermmonumenten in de afgelopen decennia overal in de regio verschijnen. De eerste zag hij op vakanties in Italië, Griekenland en Spanje. In de vorm van een kruisje in de berm of bij een vangrail dan wel een foto bij een boom. ,,Maar de laatste 25 jaar komen bermmonumenten ook in deze regio in toenemende mate voor.”
Alphons Weierink reisde voor de serie door Twente en de Achterhoek. Bij voorkeur sprak hij met de nabestaanden op de plek van het ongeluk. En dus vond de journalist zichzelf terug in een diepe sloot waar twee vrienden waren verongelukt, bij gedenktekens in de berm van drukbereden wegen, bij een pijler van een viaduct, bij een boom met tientallen vlinders op een kanaaloever tot bij een onbewaakte spoorwegovergang. De herinneringen aan wat er was gebeurd, bleken zonder uitzondering vers, alsof het pas gisteren en vaak niet al vele jaren geleden was gebeurd. Weierink: ,,Er bleek vaak maar een dun vliesje over de wond te liggen. Als de mensen begonnen te praten, kwamen opnieuw de emoties. Verdriet, wanhoop, boosheid en verbittering; alles kwam voorbij. De verhalen die werden verteld waren vaak hartverscheurend. Maar ook was er berusting, hoop en liefde.” Een vader die vertelt over zijn verongelukte zoon als hij hem weerziet in het mortuarium in het ziekenhuis. Zonder de krullen waar die jongen altijd zo trots op was. ,,Toen zag ik hoeveel verdriet hij nog altijd over zijn zoon heeft. Ja, soms brandden de tranen mij ook in de ogen.”
‘Het wordt nooit meer zoals het was’
Het viel Weierink op hoe graag veel nabestaanden hun verhaal wilden doen; niet voor zichzelf maar voor hun geliefde. ,,Ze willen begrip voor wat er is gebeurd. En vooral niet dat hun man of vrouw, zoon of dochter, broer of zus wordt vergeten. Vergeten worden is het ergste wat er is. Ik begrijp dat heel goed. Voor de meeste mensen gaat het leven na een noodlottig ongeval van een bekende al snel weer verder. Maar het leven van de nabestaanden wordt nooit meer zoals het was. Het verdriet mag dan na verloop van tijd minder worden, maar het gemis dat blijft.”
Weierink heeft met deze verhalenserie de mensen voor wie een bermmonument is opgericht een gezicht gegeven. Het boek geeft er helemaal een permanent karakter aan. ,En dat wilde ik juist ook graag. Niet alleen voor hen, die in het boek worden belicht, maar ook voor alle andere verkeersslachtoffers is dit boek een soort van bermmonument. De nabestaanden, die ik mocht spreken, hebben een heel goed gevoel overgehouden dat ze aan deze serie hebben meegewerkt en dat gevoel is geheel wederzijds.”
Het boek Bermmonumenten ligt vanaf zaterdagmiddag in boekwinkels in Twente en de Achterhoek. Het is een uitgave van Heinink Media Denekamp. Het boek telt 108 pagina’s en is rijk geïllustreerd. Verkoopprijs € 17,95.
