Kerst is een familiefeest bij uitstek, in deze koude en donkere wintermaanden is het de ideale tijd om bij elkaar te zijn. Of we nu wel of niet geloven in de geboorte van Jezus; we vinden het een mooie dag om als familie en vrienden gezellig samen te komen. Bij de christenen van de eerste drie eeuwen was kerstmis niet bekend. In de heidense wereld werd 25 december als een belangrijke feestdag ter ere van de Zon gevierd en Keizer Constantijn de Grote liet deze heidense zonaanbidding in het jaar 321 met christelijke gewoonten samensmelten. Kerst is uit het woord christus ontstaan en het woord ‘Kerstmis’ betekent eigenlijk ‘Christus-mis’.
Het idyllische gebeuren dat we tijdens kerstmis vieren met kerststal, kerstboom en het daarbij gepaard gaande verhaal berust grotendeels op een misverstand. Er bestaat voldoende documentatie over de komst van Jezus in die periode, maar dat de omstandigheden rond die geboorte plaats vond op de manier waarop we dit vieren is maar de vraag. In het jaar 1223 arrangeerde Franciscus van Assisi in Greccio, Italië de eerste bekende live kerststal. In dat stadje leefde een man met de naam Giovanni die in hoog aanzien stond. Het was in de tijd van de kruistochten en Christenen werden ontmoedigd naar Bethlehem te gaan omdat de Turken de macht hadden in het Heilige Land. Giovanni wilde Christus verjaardag in zijn eigen stad vieren en Franciscus kwam op het idee om het kerstverhaal in Greccio na te spelen.
“Als u wilt dat wij Kerstmis dit jaar samen in Greccio vieren, ga dan snel en bereid voor wat ik u zeg: want ik wil de herinnering tot leven brengen van het kindje dat in Bethlehem werd geboren. Hij was verstoken van alle gemakken die baby’s normaliter hebben. Zijn bed was een voederbak waar hij op het stro lag, tussen een ezel en een os in. Dit alles wil ik één keer met mijn eigen ogen zien.” Stedelingen werden uitgenodigd en een jong kindje speelde de rol van Jezus.
De vreugdevolle dag naderde en Franciscaner broeders werden uit vele gemeenschappen bijeengeroepen. De mannen en vrouwen uit de omgeving zorgden voor kaarsen en toortsen om de nacht te verlichten. Zo gebeurde het dat op 24 december, in het centrum van Italië, een groep ongeschoeide monniken en een vrolijk zingende menigte van lokale bewoners de hellingen bestegen van de berg Lacerone. Ze liepen omhoog naar het eenvoudige klooster dat niet veel meer was dan een paar met elkaar verbonden grotten. De nacht werd even stralend als de dag door de toortsen dragende mannen en vrouwen. De menigten verheugde zich in de nieuwigheid van de viering.
Sint Franciscus leidde de processie en bleef lopen, totdat hij voor de kribbe stond. Overmand door liefde en vervuld van een wonderbaarlijke blijheid en bewogen door het Licht dat van het kindje afstraalde viel hij op zijn knieën ter ere van dit Christuskindje; alsof dit het kindje Jezus zelf was. Franciscus stond op en tilde de baby teder op om hem aan de menigte te laten zien.
Franciscus predikte, gekleed in de ambtskledij van een diaken, aan de mensen die om hem heen stonden een betekenisvolle en prachtige preek over de geboorte van Christus. In die kerstboodschap van 1200 jaar geleden vertelde Franciscus hoe Hij, de Christus, vandaag de dag nog steeds leeft in ons hart als wij hem willen ontvangen. En zo ontstond de viering van de geboorte van Jezus in die kleine stad met de nederige monnik Franciscus, die de ceremonie leidde.
De oorspronkelijke betekenis van het kerstfeest is in de loop van de eeuwen zo goed als verdwenen, maar in feite vieren we de geboorte van het Kind en de geboorte van de Christus in onszelf. We hebben dat Kind al die voorbije eeuwen buiten onszelf gezocht ondanks al die vele, vele kerstmissen.
Geen wonder dat we Het daarbuiten niet vinden, het is immers in onszelf!
Fijne feestdagen gewenst
Frederick
