Als militair veteraan nam de Ootmarsummer Gerben Smellink deel aan het erecouloir dat op 4 mei tijdens de Nationale Dodenherdenking staat opgesteld tussen het Koninklijk Paleis op de Dam en de Naald.
In 2019 is het 25 jaar geleden dat Gerben als Lid van de Koninklijke Marechaussee met de missie ‘Unprofor’ uitgezonden werd naar het voormalige Joegoslavië. Grotendeels was hij werkzaam in Srebrenica. De val van Srebenica heeft Gerben Smellink zelf niet meegemaakt. Hij was op dat moment al terug in Nederland. “Het heeft echter heel veel impact op me gehad toen die enclave viel, want je kent daar zoveel mensen en het liefst was ik toen weer teruggegaan om te helpen.”
De Nationale Dodenherdenking op de Dam maakte veel indruk op de Ootmarsummer. Dat valt heel goed op te maken uit zijn verslag van deze voor hem en ‘zijn supporters’ bijzondere dag. Om nooit te vergeten.
Ootmarsums tintje aan de Nationale dodenherdenking op de Dam in Amsterdam 4 mei
“Als militair veteraan mocht ik deelnemen aan het erecouloir dat opgesteld staat tussen het Koninklijk Paleis op de Dam en het Nationaal Monument (de Naald).
Precies 25 jaar geleden werd ik als Marechaussee uitgezonden naar het voormalige Joegoslavië waar ik met name, in het helaas, later overbekende Srebrenica geplaatst werd.
Tenue-inspectie
Zaterdag 4 mei moesten we verzamelen vanaf 14.30 nabij de Arena in Amsterdam. Óf je ging er op eigen gelegenheid naartoe, óf je stapte op het Centraal Station in een bus, die onder begeleiding van de Marechaussee naar een locatie nabij de Arena ging.
Daar werd het tenue gecheckt: de juiste schoenen, zijn de medailles goed opgespeld en is de veteranenspeld op de juiste hoogte aangebracht?
Een kop koffie en bijpraten met medeveteranen om die ervaringen uit te wisselen die alleen wij van elkaar begrijpen, ongeacht missie of leeftijd…
Oefenen
Dan moet er geoefend worden buiten. Eerst weer een tenue-check en vervolgens het oefenen van het opmarcheren van het Damrak naar de Dam. Hierbij waren de 4 dienstvakken marine, landmacht, luchtmacht, marechaussee vertegenwoordigd en 60 veteranen.
Ook in die volgorde zullen we later op de Dam staan opgesteld. Het oudste dienstvak het dichtst bij het Paleis en het jongste dichterbij de naald. Per dienstvak worden we nog eens op lengte gerangschikt; de langste het dichtst bij het Paleis en dan de kleinere meer vooraan. De veteranen stonden het dichtst bij de naald en dit jaar ook enkele zichtbaar gewonden. Ik als allergrootste veteraan dus het verst van de Naald, maar nog altijd een ereplaats. De onderlinge afstand bedroeg exact 1,81 meter (militaire precisie).
Na het oefenen was er een warme maaltijd, en werd er volop gebruik gemaakt van de toiletten. De eerstvolgende mogelijkheid zal pas over een uur of 4 zijn.
Wéér een tenue-check en later de bussen in. In colonne van 10 bussen met allerlei militairen legden we de exact 8,888 km af (militaire precisie) onder begeleiding van motorrijders van de Marechaussee. Elke straat en zelfs de snelweg werd afgezet, zodat wij op schema aan zouden komen op Het Damrak.
Op het Damrak liepen we de bussen uit en stelden ons op. Nog één keer de aller-allerlaatste check van het tenue.
Ondertussen een honderdtal toeristen met vele camera’s op je gericht.
De Dam
Dan marcheren we op. Nu gaat het echt gebeuren, we gaan de Dam op! Dit ging via het Beursplein, Papenburgsteeg, Warmoesstraat om vervolgens achter het Nationaal Monument langs de Dam op te marcheren.
Wat een geweldig gezicht is dat als je daar loopt! Circa 20.000 mensen staan er te kijken! Rillingen over de rug, niet van de kou, maar van emotie. Herinneringen van toen en nu lopen door elkaar.
Vanuit de ooghoeken natuurlijk meteen op zoek naar mijn kinderen en mijn zus, die in het vak voor genodigde mochten plaatsnemen als ‘mijn’ gasten. Ze zaten mooi met de neus vooraan.
Foto: In de rode cirkel de kinderen en zus van Gerben
Erecouloir
Dan staan we opgesteld in het erecouloir. Vanuit een ooghoek kon ik via een groot scherm de kerkdienst volgen.
Na de kerkdienst komen de scouts en zeekadetten met bloemen naar buiten, voor ons het teken om in de houding te gaan staan. Zo blijven we staan en zien alle mensen voorbij komen, van verschillend pluimage. De dragers van de militaire Willemsorde ontvangen onze groet.
Militaire precisie
Om 19.53.51 (militaire precisie!) wordt het signaal ‘geeft acht’ geblazen en komen Zijne Koninklijke Hoogheid Willem-Alexander en koningin Máxima het paleis uit, gevolgd door het cortège.
Zij ontvangen de eregroet en in deze houding zullen we 9 minuten blijven staan. In die tijd wordt door het koningspaar een krans gelegd, wordt het signaal taptoe geblazen, is er twee minuten stilte in acht genomen en heeft het Wilhelmus geklonken. Dan worden de overige kransen gelegd en start het defileren.
Omstreeks 21.30 marcheren we af naar de bussen die op het Damrak.
Daar neem ik en een aantal anderen afscheid van onze couloirgenoten. Zij gaan terug onder motorbegeleiding van de marechaussee naar het startpunt.
Ik werd opgevangen door mijn kinderen, die me meenamen om een zeer welkome warme koffie te drinken en onze ervaringen van deze dag uit te wisselen. Vanuit beide perspectieven was de conclusie: Een zeer indrukwekkende dag en fantastisch om dit alles van zo dichtbij mee te mogen maken!
Op 5 mei de televisie uitzending natuurlijk even teruggekeken, om te zien hoe alles er vanuit dat perspectief uitzag, maar nu lekker warm binnen. Ook natuurlijk jezelf terugzoeken tussen al die mensen, maar dat was vrij makkelijk te doen, omdat mijn zus en mijn kinderen in het vak voor genodigden zaten en ik mijn plek in het couloir al enkele weken geleden wist. De kinderen hadden tijdens de herdenking al wel contact gehad met hun moeder en die had hen al enkele keren gespot.
Op Bevrijdingsdag waren we nog uitgenodigd om het bevrijdingsconcert op de Amstel vanaf de Magere Brug te volgen. Om logistieke redenen heb ik hiervoor bedankt.
Dat doe ik de volgende keer wel als ik weer mee ga doen. Dat zal nog niet volgend jaar zijn denk ik, want het moet wel speciaal blijven. En dat was het!
Meeste indruk
De meeste indruk op me maakten het moment van het oplopen op de Dam met die duizenden mensen en later de oorverdovende stilte in die twee minuten. Ik kan niet kiezen uit die twee.”
