Uit vele kelen golft bij iedere thuiswedstrijd in het stadion van FC Twente het lied “Goat stoan a’j veur Twente bint” .
Mooi dat er begrepen wordt dat het Twents in de regio hét bindmiddel is bij uitstek. Het is onze Nedersaksische taal die onlangs weer officieel erkend werd op Europees niveau. In de glorietijd van FC Twente dachten zelfs de meeste Tukkers dat Twente alleen maar uit voetbal bestond.
Dat was ook niet zo gek, want in het Twente als regio lukte het met die saamhorigheid niet zo. De status van de Regio Twente als bestuurseenheid kachelde achteruit, we waren het vaker niet dan wel met elkaar eens en op vele fronten lieten we zaken liggen. Eendracht zoals in Friesland, Brabant of Limburg was in Twente ver te zoeken.
Die verdeeldheid begon al toen het gebruik van het Twents in de samenleving op een breder front werd gepropageerd. De tukkers gingen elkaar te lijf met hun eigen lokale versie van het Twents. Ik herinner me nog de presentatie van de Twentse Biebel door professor Anne van der Meiden in Saxion in Enschede. In een seminar voorafgaand aan de presentatie voor de lokale taalpuristen werd onder de aanwezigen steeds meer gemor waargenomen. Men was het niet eens met de vertaling. “Wie ze’jt bie oons ‘koppien en schöteltien’ ” en een ander : “Bie oons ze’jt ze ‘ köpke en schöttelke’ “ en meer van dat zout dat op de Bijbelse slakken werd gelegd. Ondertussen zijn de Twentenaren verstandiger geworden. Er is vastgesteld dat we geen universeel Twents hebben en dat in elk Twents dorp of stad een variatie wordt gebruikt. Erg handig vroeger, want dan kon je aan de taal al ongeveer horen waar de mensen ‘weg’ kwamen. Ging je in Ootmarsum ‘Oawer ’n barg noar de kark’ : in Denekamp ging je ‘Oawer ’n bèrg noar de kèrk’. Die verschillen waren jarenlang een wig in de samenwerking en ieder tukker dacht dat het Twents dat hij sprak, het enige juiste gebruik van de streektaal was. Dus niet. Eenheid in verscheidenheid begon te groeien. Op de website van de IJsselacademie staan de plaatsen in Overijssel mooi in een vakwerk aangegeven met als kopje : “De streektaal van :”. Daar op geklikt vindt de lezer publicaties uit dat dorp of die stad in de eigen lokale vorm. We gaan dus de goede kant op met het Twents, maar het moet nog veel beter gaan met Twente. Onze valse bescheidenheid en de mentaliteit van “Loat meer kuuln het löp wa los” is niet meer van deze tijd. Assertiever worden bij de verdediging van je geboortegrond en wanneer je trots bent dat ook uitdragen en niet stranden in onderling gekissebis ‘ dat zou mijn advies zijn. Mooi dat er een nieuw platform is dat de sterke punten van Twente wat beter voor het voetlicht tracht te krijgen : www.leergangtwente.nl . Dat is een mooi initiatief en niet alleen voor mensen die nieuw zijn in Twente. Ook de streektaal Twents heeft een eigen huis gekregen in Hengelo : www.ijsselacademie.nl/twentehoes. Er is een vaste stelregel in het voeren van goeie public relations : “Be good and tell it” . Dat we goed zijn, staat als een paal boven water maar we moeten het eens wat meer uitdragen. Dat Johma op haar salades “Oet Twente” zet, is daar een voorbeeld van. Alleen zijn we in Twente niet meer de boertjes die alleen maar zuunig zijn en hard werken, nee, we zijn ook slim geworden en levensgenieters en weten met onze nuchterheid het hoofd te bieden aan vele fratsen die op ons af komen. Maar we moeten beter communiceren. De onderstaande tegeltjeswijsheid zou voor de Twentenaren een lijfspreuk moeten worden :
Aajt wa wat
- Goat stoan a’j zeen wilt wodn
- Doot ’n moond lös a’j oe wilt loatn heurn
- Hold oe stille en aal de leu ma’jt oe geerne
Waarmee maar gezegd wil zijn : met valse bescheidenheid wordt er in de huidige tijd over je heen gewalst.
Daarom : “Goat stoan a’j veur Twente bint” !
Rob Meijer
Oatmössche
November 2018
