De Protestantse Kerk in Ootmarsum is weer voorzien van de haan, die de toren ‘kroont’. Koster Hans van Duijn plaatste de prachtig gerestaureerde haan op zijn vertrouwde plek. Eind oktober werd de haan er af gehaald om gerestaureerd te worden en te voorzien van bladgoud. Door de Corona perikelen en het opnieuw bestraten van de Ganzenmarkt duurde het langer dan gepland, voordat deze windvaan terug te vinden was op de bekende stek.
In de vroege ochtend van 15 juni waren twee medewerkers van het leidekkers – en loodgietersbedrijf Van Wely uit Zevenaar-Groessen al te vinden op de Ganzenmarkt. In hun bestelbus stond zorgvuldig ingepakt de haan en ook de bol, die om de koker een plek vindt en ook wel pijnappel wordt genoemd. In de Grotestraat stond de kraan van Kuiphuis, die echter de bocht niet kon krijgen en dus zijn aanhangwagen moest afkoppelen om vervolgens met kunst – en vliegwerk en uitstekende stuurmanskunst achterwaarts richting kerk kon rijden. Eenmaal op de plek en gestabiliseerd ging het snel en konden de werknemers van Van Wely naar boven om de toren te en met name het kruis te inspecteren. Tijdens het luiden van de kerkklok is er de afgelopen maanden duidelijk meer speling in de constructie te zien. Dus met het terugplaatsen van de haan en de bol konden de werknemers meteen kijken of de constructie gebreken vertoonde. Dat bleek dus zeker niet het geval en dus kan de klok van de Protestantse kerk zonder enig risico worden geluid.
Na deze controle en het verbeteren van de vogelwering kon het bakje weer naar beneden en vervolgens mochten koster Hans van Duijn en fotograaf Rob Meijer mee naar boven om de haan te plaatsen en dit op de gevoelige plaat vast te leggen. Het werd een bijzonder moment op deze maandag de 15e juni. De ‘kroning’ van de kerk, waardoor de toren compleet is.
Teksten voor het nageslacht in de koker
Nadat eind oktober de haan van de toren is gehaald, vond Gert Tutert van de Stichting Behoud Kerkelijke Gebouwen (SBGK) een document uit de tijd van dominee van Iperen. Het schrijven gaf een mooi tijdsbeeld uit die jaren. Met de terugkeer van de haan is er een nieuwe tekst geplaatst, die geschreven is door Peter Baanstra. Beide teksten completeren, net als de haan de toren, dit artikel.
Ootmarsum, april 2003
Kerkvoogdij Nederlandse Hervormde Gemeente Ootmarsum. Deze kerk werd” in opdracht van de Kerkvoogdij, gerestaureerd in de periode van
12 augustus 2002 l/m 18 april 2003. De voorbereidingen werden reeds in 1997 opgestart. In juni 2001 was de begroting klaar, waarbij werd uitgegaan van bedrag van fl. 475566,– (: € 215802,–) subsidiabele restauratiekosten, op welk bedrag dan 70 oÀ Rijkssubsidie wordt gegeven. Dit bedrag is exclusief de kosten van het
opknappen van het interieur en de kosten van het vervangen van de elektrische bedrading, alsmede het aanbrengen van een schrikinstallatie voor vogels op de voorgevel, de totale kosten hiervan zijn begroot op ca € 15000.–.Naarmate de restauratie vorderde, bleek de toestand van het kerkgebouw veel slechter te zijn dan in eerste instantie werd gedacht, zo stonden een aantal van de zandstenen blokken op de voorgevel Ios (kosten € 5300,–), verder moest de koepel en de torenspits en daarmee het koperwerk geheel worden vervangen wegens aantasting door houtrot (kosten € 51000,–). Toen de kerkzolder rverd verwijderd, bleek een van de zware eiken draagbalken zozeer te zijn aangetast door de boktor, dat deze over een lengte van ca 3 meter ongeveer 2O ca moest worden uitgehakt, vervolgens werden er stalen staven in àangebracht en het geheel aangegoten met een kunststofhars (kosten ca € 1500,-). Ook het voegwerk, vooral aan de westkant, viel erg tegen waardoor ook extra kosten zijn ontstaan. Verder zijn, volgens de plannen, de goten vervangen door koperen
loopgoten, de dakkapel en al het loodwerk vervangen, de uiteinden van de draagbalken op de zolder voor een deel uitgehakt en na het aanbrengen vstalen staven aangegoten met kunststofhars. De balken op de draagmuren zijn geheel vervangen. Ook werd de hele zolder en kapconstructie
behandeld tegen de boktor. De kerkzaal en de consistorie werden geheel van een nieuwe verflaag voorzien. Het orgel werd reeds in 2002 gerestaureerd en moet thans nog worden sohoon gemaakt en gestemd. De jongste begroting is vastgesteld en goedgekeurd door de Rijksdienst voor de Monumentenzorg op € 292174,–, dit bedrag is exclusief het opknappen van het van het interieur, elektrische bedrading en
vogel schrikinstallatie. Het buitenwerk wordt door de aannemer opgeleverd op woensdag 1 april a.s. om 14.00 uur, met de plaatsing van het kruis en de haan op de toren. Het binnenwerk is dan nog niet geheel afgerond, maar dat is een kwestie van dagen. De feestelijke ingebruikname van de kerk zal plaats vinden op r.njdag 20 juni voor genodigden en op zondag 22 juni met een kerkdienst voor de gemeenteleden. Het werk stond onder de directie van Harm Dethmers, architect te Broekhuizen. Adviseur kerkvoogdij: Stichting Behoud Kerkelijke Gebouwen te Vaassen, Dhr Herman Bron
HooÍdaannemer: J.G.M. Wesselink te Weerselo
Onderaannemers: Leidekkersbedrijll D. Koenders te Neede (Lood-zinkkoper)
Van Lierop b.v. te Alphen a/d Rijn [kunststofhars en impregneren)
Groothuis – Wilms te Ootmarsum (schilderwerk buiten). Fa Steinmeyer,
Ootmarsum (electra)
Stichting Spos te Hengelo (Ov), (schilderwerk interieur). St.
Monumentenwacht Overij ssel.
De vele vrdwiiligers, in het bijzonder de koster Lucas Lohuis, die elke dag
voor koffie zorgde.
College van kerkvoogden: Annet v Wulfften Palthe, Jan de Witte (secr.),
Freek Naafs (voorz.).
Psalm 121: 1 en 2
‘Ik hef mijn ogen op naar de bergen, vanwaar zal komen mijn hulp? Mijn hulp is van de Heer, die hemel en aarde gemaakt heeft.’
Wanneer deze woorden gelezen gaan worden, weet nu nog niemand. Maar dat de woorden van psalm 121 dan nog steeds bij onze kerk en
kerkgemeenschap horen, is wel zeker. Restaureren is terugkijken in het verleden de sporen terugvinden van wat vorige generaties hebben betekend voor deze kerk, maar het is ook vooruitkijken naar de toekomst. We hebben geprobeerd de oudste stenen zo goed mogelijk te vervangen, weer opnieuw te werken met de oude specie om alle muren in stand te houden om zo recht te doen aan onze voorouders, die deze kerk hebben neergezet. Zij hebben onze kerk tot een monument gemaakt,in een tijd dat er lang niet zoveel geld beschikbaar was als nu. Maar dit werk is juist bedoeld voor de generaties die na ons komen. We
hopen dat onze kerk een levend monument is. We bouwen aan de kerk in de hoop en het geloof dat ook de gemeente gebouwd zal worden. Dat jongere generatiesl zullen blijven komen on de lofzang gaande te houden, om samen te blijven zoeken naar het fundament in hun bestaan. Natuurlijk hebben we ook onze zorgen. Vanzelfsprekend is het behoud van onze kerk en de gemeenschap allang niet meer. Zal het lukken, om de gemeenschap te bewaren in een tijd van ‘ieder voor zich’? Zal het lukken om jonge mensen te bewegen hun energie en vrije tijd te blijven geven aan deze kerk en aan de gemeenschap in en om Ootmarsum? Wii geloven dat met hulp van diezelfde Heer dat zeker moet kunnen. Dat dit gebouw ten dienste staat van de grote geschiedenis die God met ons gaat. ‘Maar niet met steen en hout alleen is ’t grote werk gedaan.’t Zal om onszelve gaan.’ (Gez. 320′. 4)
Ds. A. van Iperen
Ootmarsum 16 juni 2020
Kerkvoogdij Protestantse kerk Ootmarsum
In het jaar 2019 en 2020 zijn er herstelwerkzaamheden verricht aan de buitenkant van de kerk met het accent op de toren. Op 16 juni komt er een einde aan die werkzaamheden en wordt met het plaatsen van de haan symbolisch de kroon op het werk gezet. Dat gebeurt nu met een hoogwerker, maar hoe is de haan, in het jaar dat de kerk gebouwd is, geplaatst? Dat is ongetwijfeld gebeurt met meer risico dan anno 2020 mogelijk is. Wat zijn er in die loop der eeuwen veel veiligheidsvoorschriften bijgekomen. Vastgeklonken in het bakje van de hoogwerker kan een werknemer eigenlijk niets meer overkomen. Dus het plaatsen van het haantje is een fluitje van een cent. Toch is er in 2020 iets heel bijzonders aan de hand wat de wereld stop zette. Het Coronavirus verspreidde zich vanuit China over de gehele wereld. Het woord Pandemie dook op en veel landen gingen ‘lockdown’, waardoor het openbare leven lam gelegd werd. Dat gold ook voor het plaatsen van het haantje, want bedrijven konden gewoon een poos niet komen. Tevens werd in de maand mei de Ganzenmarkt opnieuw bestraat en dus kon er geen hoogwerker zijn werk op hoogte uitvoeren. Het is allemaal in goed overleg opgelost. De haan kraait vanaf 16 juni 2020 weer victorie en glanst in de zon om als vanouds onderdeel te zijn van de skyline van de Siepelstad.
De werkzaamheden aan de protestantse kerk in Ootmarsum kun je niet betitelen als een grote restauratie, zoals in de jaren 2002-2003. De beste benaming is om het groot onderhoud aan de toren te noemen. Leien op het dak en de toren werden hersteld. Dat ging gelukkig van een leien dakje. Ook het lood en het koperwerk namen de werknemers onder handen. Om dit te realiseren moest er wel een steiger geplaatst worden. In eerste instantie aan de zijkanten van de kerk, maar deze kon niet voldoende vastgezet worden en vormde dus een gevaar voor de werklui.
Het leverde spectaculaire steigerplaatjes op, want ook aan de voorkant verrees een steiger en was er sprake van een echt geborgd en veilig kunstwerk. Het kostte extra geld, extra tijd, maar ieder nadeel heeft zijn voordeel, want het voegwerk aan de voorkant van de toren en het kerkgebouw kon op dat moment mee worden genomen.
De bliksemafleider vernieuwt en beschermt de kerk tegen donder en bliksem. Vogelwering zorgt dat de toren vogelvrij verklaard kan worden. Een nieuwe verflaag werd aangebracht, het kruis voorzien van een nieuwe laag en ook het houtwerk kreeg de volle laag. Het doel was om het op een goede manier te restaureren om het zo jarenlang het echte houten gevoel van duurzaamheid te geven. En dan de haan. Het vergulde beest had scheuren opgelopen en het verloor bijna zijn staart. Een deuk in zijn imago en om toch haantje de hoogste te willen blijven, is er besloten om deze uit te deuken, te herstellen en in al haar glorie terug te brengen op het kruis van de toren van onze protestantse kerk.
Het is een bijzondere tijd, het tweede kwartaal van 2020. Coronavirus, veel maatregelen om de besmetting tegen te gaan. Veel kerken sloten de deuren, onze kerk niet. Met een klein groepje, keurig op afstand van elkaar, werden de vieringen gehouden. Kerk TV deed zijn intrede, zodat mensen ook in huis de diensten konden volgen. Een hele bijzondere periode, die de wereld veranderde in een 1,5 meter samenleving. Het woord van God bleef klinken vanuit de kerk, en met de digitale middelen van 2020 konden mensen dit ontvangen. De wereld stond stil door de Lockdown, maar Gods Geest bewoog verder en zocht naar nieuwe wegen en vond deze. Op deze wijze bleef het samenzijn, niet lijfelijk, maar wel gevoelsmatig. Toch weer een nieuw fundament onder het geloof. Laat het ook jongeren aanspreken, zodat dit kerkgebouw kan blijven bestaan. Karakteristiek in al haar eenvoud, licht van binnen en vooral een plek waar mensen zich thuis voelen en met elkaar een geloofsgemeenschap vormen. De Coronatijd is tijdens dit schrijven nog niet voorbij, maar langzamerhand worden de maatregelen versoepeld en worden de beperkingen minder. Het geloof kent eigenlijk geen beperkingen en daarom blijft het stromen en blijft het, net als de haan op de toren, blinken. Laat het geloof blinken van vertrouwen, want dat is het zeker waard.
Peter Baanstra, 14 juni 2020
Opdrachtgevers namens de Kerkenraad Protestantse gemeente: Kerkvoogdij, die bestaat uit Janny van Duin, Johan Molendijk en Dennis ten Thije
Foto’s Rob Meijer en Peter Johannink
