De verwachtingen waren vooraf niet al te positief, gezien het ‘voorwerk’ dat door de Vogelwerkgroep van de Vereniging Heemkunde Ootmarsum was gedaan in hun zoektocht in de prachtige omgeving naar de nachtegaal.
Slechts één keer was zijn indrukwekkende zang gehoord, zodat er mag worden verondersteld dat het aantal nachtegalen in de regio drastisch is gedaald in vergelijking met zo’n 10 jaar geleden.
Ondanks het behoorlijk koude weer waren er ongeveer 30 liefhebbers afgekomen op de jaarlijkse ‘nacht van de nachtegaal’ op maandag 8 mei, die inmiddels voor de 22ste keer werd georganiseerd door de Vogelwerkgroep in nauwe samenwerking met de Stichting Natuur en Milieu Ootmarsum.
Veel zorgen om achteruitgang weidevogels
Freddy Mensink was in zijn openingswoord hierover dan ook blij verrast, vooral ook met de aanwezigheid van vele dames in het gezelschap en veel deelnemers uit omliggende woonplaatsen. Evenals Jos Heerink sprak hij zijn zorg uit over de huidige ontwikkeling van de landelijke weidevogelstand. “Een betere samenwerking tussen burgers, boeren en natuurorganisaties lijkt zeer wenselijk”, aldus de verontruste ‘vogelaars’.
Er is sprake van een dramatische achteruitgang van de populaties kieviten, grutto’s, tureluurs en wulpen in de laatste decennia, mede als gevolg van de landbouwintensivering door de moderne mechanisatie, waardoor weidevogels steeds minder kans krijgen om hun eieren uit te broeden en hun jongen groot te brengen. Eieren en jonge weidevogels vallen op de kale weilanden ook steeds gemakkelijker ten prooi aan predatie door vossen, kraaiachtigen en roofvogels, terwijl het geringe aanbod van voedsel voor de jonge weidevogels desastreuze gevolgen heeft. Er zijn dus meerdere factoren, die de daling van het weidevogelbestand tot gevolg hebben.
Vogelbescherming Nederland pleit om die reden dan ook voor aanleg van meer ‘rijke weiden’ met vee, kruidenrijke bloemen en vlinders, alsmede akkerranden om zodoende de huidige populatie van ook de patrijs en de fazant nog enigszins in stand te kunnen houden.
Positieve geluiden
Er zijn echter ook positieve geluiden. “De natuur kan zich echter ook ontwikkelen als de randvoorwaarden gecreëerd kunnen worden,”vertelde Jos Heerink in zijn enthousiasme over de prachtige flora in en langs de Beekdalen rond Ootmarsum en de weilanden bij Engels’ tuin. Onder andere het aantal bloeiende orchideeën is de laatste jaren sterk gegroeid.
“In het Appellaantje tellen we inmiddels vele exemplaren van de gevlekte orchis, ook bij Engels’ Tuin zijn er honderden te zien, hetgeen mede de verdienste is van de gerichte aanpak en de grote inzet van de vele vrijwilligers. En daarom doe ik nogmaals graag een beroep op jullie, wanneer we vragen om mee te helpen”, aldus Jos Heerink.
De fietstocht langs prachtige plekjes
Fietsend onderweg naar de Ottershagen werden de deelnemers verrast bij de aanblik van een tiental foeragerende ooievaars, die zich vooral ook in Noordoost Twente uitstekend thuis beginnen te voelen.
Het prachtige weidevogelgebied Ottershagen, met zijn vele soorten weide- en watervogels, werd vanuit de schuilhut aanschouwd, en maakte grote indruk op de deelnemers.
Opvallend is helaas echter het ontbreken van jonge weidevogels. Reden hiervoor is mogelijk de te kleine oppervlakte van het gebied. Het voelt als een soort dierentuin voor weidevogels, terwijl predatoren als blauwe reigers, ooievaars, buizerds en kraaiachtigen het gebied inmiddels regelmatig weten te vinden en zich zeker tegoed doen aan de jonggeborenen.
Toch is de Ottershagen het enigste weidevogelgebied in zijn soort in Noordoost Twente. “Vroeger eigenlijk het afvalputje door zijn lage ligging, tegenwoordig een eldorado voor weide- en watervogels” aldus de vogelaars. “Kortom: zeker een gebied om zuinig op te zijn.”
In het buitengebied rond Tilligte en langs het Kanaal Almelo-Nordhorn werd, ondanks de zeer lage temperaturen, de fietstocht voortgezet, op zoek naar de schitterende geluiden van de nachtegaal. Een ree, en de vele watervogels als futen, kleine karekiet, meerkoeten en waterhoentjes hielden de deelnemers attent.
En….. de nachtegaal ? “We hebben hem gehoord”, aldus Jos Heerink en Patrick Scholten, beiden lid van de Vogelwerkgroep Ootmarsum ! Echter helaas de vele deelnemers niet !
Het mocht de pret niet drukken. De prachtige natuur, de vele andere vogelgeluiden, de nodige informatie en de versnapering onderweg hebben voldoende indruk gemaakt bij iedereen om weer uit te zien naar mei 2018: de 23ste nacht van de nachtegaal.
Hopelijk dan wel een beetje een warmere avond, want…qua temperatuur was het voor de meesten toch best even afzien! Vogelwerkgroep Heemkunde Ootmarsum: Freddy Mensink
De foto’s zijn van Harry Wolbers en de nachtegaal als ‘uitgelichte foto’ is een nachtegaal in de omgeving van Zwolle
