Het was er weer gezellig, bij de traditionele kermisbijeenkomst van de bouwploeg van het openluchtmuseum. s’ Morgens even stevige kost en een drankje en dan tegen eind van de morgen gezamenlijk de kermis op. Een traditie van het personeel van de voormalige gemeente Ootmarsum wordt voortgezet door de Los Hoes-mensen. Vroeger was het vaste prik gezamenlijk de kermis te bezoeken en de baas betaalde. Veel bedrijven gingen met het personeel de kermis op en in café s was het een gezellige ontmoetingsplek waar ook de gemoederen soms hoog op konden lopen maar ook een plek waar zaken werden gedaan. Kermis was immers vroeger voor de mensen in de verre omgeving een jaarlijks uitje en een van de spaarzame gelegenheden dat men contact had met de buitenwereld. Er werd vee verhandeld, er werd bijgepraat, er werd verkering gezocht, er werden ruzies beslecht, goed gegeten en gedronken : kortom levendig, sociaal, spannend, en een uitlaatklep. In Ootmarsum liep je natuurlijk een groot risico, want het spreekwoord “van een koude kermis thuiskomen” is hier uitgevonden. In november sluit Ootmarsum met z’n “Koale Karmis” het seizoen af en vroeger kon het er bitterkoud zijn en als je dan ook nog eens geen zaken hebt kunnen doen en geen bruid had gevonden, dan deed het evenement z’n naam eer aan.
Maar ja, alles veranderd. Tegenwoordig hebben we op de Koale Karmis stralende zon en vliegen hordes jonge lui met rooie koppen en in T-shirtjes van kroeg naar kroeg. Door de jaren heen is de kermis wel veranderd, maar hij is er nog ! Inclusief de warenmarkt. Zelfs de traditionele paardenmarkt die op het nippertje door een aantal erfgoed-bewakers is gered, is er elk jaar nog, met een levendige handel. Je ziet niet meer de zware trekpaarden maar wel vele soorten pony’s waarvan je de kleinste exemplaren zo in je binnenzak kunt meenemen. De kermis op zich is natuurlijk ook veranderd, maar toch zijn er veel attracties die je hier honderd jaar geleden ook kon beleven. Jammer dat na zoveel jaren de mooie draaimolen op de markt van de familie Gigengack verstek moest laten gaan. Maar Gerard Wilbers heeft de draad opgepakt en met zijn draaimolen krijgen de kinderen van nu weer de spannende ervaring die hun ouders en grootouders ook tijdens de koale karmis hebben kunnen beleven. Vaste prik voor velen is het smakelijke bosje paling -bijna niet meer te betalen- en voor de kinderen zuurstokken, spekjes, suikerspin en meer zoetigheid. Het roos-schieten en met een foto of een pluche beer naar huis komen, was bijna plicht.
Afijn, we zitten dus anno 2017 met de vrijwilligers van het museum aan een grote tafel in De Weemhof. Respectabele vrijwilligers, want enkelen maken dit treffen al meer dan 50 jaar mee. Herman Bekhuis en Gerard Luft, beide een nestor op dit gebied en voor in de tachtig, laten de goede gaven gewillig over zich heen komen. Grote bakken met hardgekookte eieren waarin gegeten wordt alsof het Pasen is. Koffie met zelfgebakken appelgebak, een pilsje met een kruidenbittertje, een grote kom erwtensoep, nog een pilsje en nog een kruidenbittertje, roggenbrood met spek, worst en kaas : kortom eenieder laat het zich goed smaken als voorbereiding op de grande tour
Maar er is een wending in de traditie. De kermis is veranderd. Geen van de aanwezigen heeft ambities dertig meter hoog in de slingerspin te gaan. Een rondje Swing-Mill vraagt teveel energie. Voor de Ootmarsumse café’s staat tegenwoordig een lange rij wachtenden om door de security te worden toegelaten opdat men daarna in de tot kantine omgebouwde restaurants uit plastic bekertjes matig schuimend bier kan gaan drinken. Bovendien staan er bij de invalstraten grote borden met de thuisregels voor de bezoekers. Een litanie van voorwaarden waar je aan moet voldoen wil je deelgenoot zijn van de ervaring “Koale Karmis Oatmössche”. Meer regels dan de tien geboden die de Heer ons heeft gegeven. “Gij zult” in plaats van “Gij kunt”. De gastvrijheid aangetast door een veel te expliciete regelgeving.
De gezamenlijke tour van de vrijwilligers over de kermis is daarom geen vast onderdeel meer van de traditie. Eenieder gaat tegen de middag elk zijnsweegs, nemen voor thuis een bosje paling en / of een zak oliebollen mee en gaan met familie, kinderen en kleinkinderen op eigen gelegenheid een rondje maken. De Koale Karmis Oatmössche is de Oale Karmis Oatmössche niet meer maar we kunnen er mee leven….
Rob Meijer
