Muisstil was het in de goed gevulde zaal bij hotel van der Maas tijdens het verhaal van Pieter Albers over de vergeten 15 Emslandkampen. De schrijver van het boek over deze Emslandkampen vlak over de grens van Twente, Drente en Groningen wist zijn publiek niet alleen van de eerste tot de laatste minuut te boeien, maar ook te ontroeren tijdens de donateursavond van de Vereniging Ootmarsum en Omstreken. Veel leden en donateurs van de Heemkunde waren aanwezig, maar ook uit omliggende plaatsen kwamen belangstellenden naar Ootmarsum om te luisteren naar dit bijzondere verhaal over de Emslandkampen.
De eerste van deze kampen zijn al gebouwd in 1933. Emsland behoorde toen tot het armste deel van Duitsland. Hitler wilde dit deel van Duitsland ontwikkelen door het te ontvenen ten behoeve van de landbouw.
Dat had der Führer afgekeken van de ontwikkeling in Boertangermoor waar men al veel eerder was begonnen met het afgraven van het veen.
De brand in de Reichstag gaf Hitler de gelegenheid en legitimatie om zijn (politieke) tegenstanders op te pakken en deze concentratiekampen bleken een ideale plek om ze in ‘op te bergen’. Ver van Berlijn in een ‘stil gebied’ dat nauwelijks andere mensen trok dan de eigen bewoners. Hitler kende tegenstanders genoeg en zette hen (geleerden, schrijvers, journalisten, kunstenaars en anti fascisten) als dwangarbeider in. Het was zwaar werk, want de gevangenen werden het veen ingestuurd met een botte schop met ‘asl doel’ om hun kritische gedachten kwijt te raken. Mensen uit de omgeving werden geronseld om de rol van opzichter op zich te nemen. In ruil daarvoor werd hen een boerderij beloofd. Het waren erbarmelijke, onmenselijke omstandigheden voor de gevangenen, die net voldoende voedsel kregen om in leven te blijven. Duizenden gevangenen verbleven voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog in deze Kriegsgräberstatte. Pieter Albers zette het weerzinwekkende verhaal helder neer in de context van het opkomende Nazi regime. Indrukwekkend is het dan om te horen hoe de gevangenen bedachten dat iets nodig was om hun eigenwaarde te hervinden. Er werd met de weinige middelen voorhanden een circusvoorstelling in elkaar gezet. En een lied gecomponeerd: het Lagerlied van Börgermoor. De SS-ers vonden het trouwens een prachtig lied en dat is de reden dat de tekst genoteerd en bewaard is gebleven.
De teksten van de eerste en laatste twee coupletten spreken voor zich.
Wohin auch das Auge blicket,
Moor und Heide nur ringsum.
Vogelsang uns nicht erquicket,
Eichen stehen kahl und krumm.
Wir sind die Moorsoldaten
und ziehen mit dem Spaten
ins Moor!
Hier in dieser öden Heide
isd das Lager aufgebaut.
wo wir fern von jeder Freude
hinter Stacheldraht verstaut.
Wir sind die Moorsoldaten
und ziehen mit dem Spaten
ins Moor!
(…)
Auf und nieder gehn die Posten,
keiner, keiner kann hindurch.
Flucht wird nur das Leben kosten,
vierfach ist umzäunt die Burg.
Wir sind die Moorsoldaten
und ziehen mit dem Spaten
ins Moor!
Doch für uns gibt es kein Klagen,
ewig kann’s nicht Winter sein.
Einmal werden froh wir sagen:
Heimat, du bist wieder mein.
Pieter Albers schreef het boek ‘Gevangen in het veen’. De 11e druk is inmiddels uitverkocht, en dat betekent dat er al meer dan 10.000 exemplaren zijn verkocht. Na afloop van deze indrukwekkende lezing wilden een aantal aanwezigen een bezoek brengen aan deze Emslandkampen onder leiding van Pieter Albers. De schrijver wilde deze excursie begeleiden. Ter plekke hebben zich al 20 mensen aangemeld en wie ook belangstelling heeft, kan daarvoor contact opnemen met Harrie Hemmer via mail harrie.hemmer@hotmail.com of per telefoon 0541-291718. De datum en de kosten zijn nog niet bekend. Dat laatste heeft ook te maken met het aantal deelnemers dat zich voor deze excursie aanmeldt.
