Het overgrote deel van de Overijsselse gemeenten heeft zijn zaken goed voor elkaar. Dat blijkt uit de jaarlijkse monitor van de provincie.
De gemeenten Dalfsen, Rijssen-Holten, Oldenzaal, Olst-Wijhe en Tubbergen voldoen op alle toezichtdomeinen aan de wettelijke vereisten en hebben hun zaken goed op orde.
Zorgen zijn er ook. De gemeente Almelo kent al preventief toezicht op het terrein van de financiën en ook op het gebied van omgevingsvergunningen en het gebied van de ruimtelijke ordening scoort het onvoldoende. Verder zullen ook Haaksbergen, Twenterand, Zwartewaterland, Losser en Kampen intensiever gevolgd worden. In 2015 gold dat nog voor 14 gemeenten.
De provincie is toezichthouder voor de uitvoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo), Wet ruimtelijke ordening (Wro), Archiefwet en de huisvesting van asielzoekers met een verblijfsvergunning. Daarnaast houdt de provincie toezicht op de financiën van de gemeente.
Commissaris van de Koning Ank Bijleveld-Schouten, verantwoordelijk voor het interbestuurlijk toezicht: “De inwoners van Overijssel moeten kunnen vertrouwen op een goed functionerend bestuur in de provincie. Dat doen we door toezicht te houden op de uitvoering van een aantal wettelijke taken van de gemeenten. We gaan wel samen met de VNG Overijssel kijken of de manier van toezicht houden voldoet.”
Hoe staan de gemeenten ervoor?
Er staat druk op de gemeentefinanciën, bijvoorbeeld door herverdeeleffecten van het gemeentefonds en veranderende regelgeving op grondexploitaties. Verder hebben gemeenten door decentralisaties extra taken gekregen, zoals bijvoorbeeld de jeugdzorg terwijl ze daarvoor minder geld krijgen van het Rijk. Desondanks zijn veel gemeenten erin geslaagd een sluitende begroting en/of meerjarenraming te maken. Het blijft zaak dat gemeenten alert blijven, omdat de hiervoor genoemde onzekerheden risico’s kunnen vormen voor hun financiële positie.
Op het terrein van de milieuwetgeving hebben de gemeenten een flinke slag gemaakt. Door een grote inzet van toezichthouders en gemeenten, is er een duidelijke verbetering te zien ten opzichte van vorig jaar. De handhavingsuitvoeringsprogramma’s geven meer inzicht in de risico’s, de afwegingen en de gemaakte keuzes.
Het beeld over de gemeente Almelo is zorgelijk. Dit komt vooral omdat de gemeente Almelo kwetsbaar is vanwege haar financiële positie. Naast preventief toezicht op financiën zijn er ook risico’s bij de uitvoering van toezicht en handhaving in het kader van Wabo en Wro. Die zijn als onvoldoende gekwalificeerd. Daarbij merken wij wel op dat Almelo zelf de regie heeft genomen tot herstel van haar financiële positie. De gemeente heeft vroegtijdig gezocht naar afstemming met de provincie om te komen tot een balans tussen sanering en investering. Verder heeft de gemeente op het domein Wabo een verbetertraject in gang gezet, waarvan de eerste resultaten veelbelovend zijn.
Op basis van de toetsing zal de provincie dit jaar zes gemeenten intensiever volgen. Naast Almelo zijn dat Haaksbergen, Twenterand, Zwartewaterland, Losser en Kampen. De andere gemeenten volgen we op afstand. Het kan zijn dat een gemeente op een bepaald beleidsterrein aandachtspunten heeft en dan volgt de provincie alleen dat domein intensief.
