Iedereen zal de bijeenkomst op het Bergplein op zijn eigen wijze hebben geïnterpreteerd, maar de stilte om de slachtoffers van oorlogsgeweld te herdenken, maakte veel indruk. Na de stille tocht waren de deelnemers eerder dan 20.00 uur op het Bergplein. Vol respect stond iedereen in een indrukwekkende ‘sound of silence’ te wachten op de tonen van De Last Post. Op vertrouwde wijze speelde Paul Schulten deze taptoe als het beginsignaal om twee minuten stil te staan bij de oorlogsslachtoffers. Harmonie Caecilia speelde een tweetal koralen en daarna volgde het massaal meegezongen Wilhelmus dat prachtig klonk op deze mooie lenteavond. Naderhand legden vertegenwoordiger van de gemeente, Protestantse kerk, stichting 75 jaar Vrijheid en familie van de in de oorlog op het Bergplein omgekomen Johan Heupink bloemstukken neer bij het oorlogsmonument.
Daarna kon iedereen bloemen leggen op deze plek en ook hier even stilstaan met het besef dat dit nog steeds in Nederland in vrijheid kan.
Herdenkingsbijeenkomst
Voorafgaande aan de stille tocht en de plechtigheid op het Bergplein was er in de r.-k. kerk een Herdenkingsbijeenkomst. Na inleidend orgelspel en het eerste lied door het Herenkoor sprak wethouder Benno Brand het welkomstwoord.
Hij blikte terug op die eerste dagen van de oorlog toen de Duitsers ook in Ootmarsum de scholen bezetten en het Damast om daar te bivakkeren. Officieren verbleven in hotel Tubantia en waar nu Arctica gevestigd is hadden de Duitsers een soort reparatiewerkplaats. De in Ootmarsum gelegerde Duitse soldaten marcheerden door het stadje om in het Springendal oefeningen te doen. “Het was het begin van veel leed en onderdrukking. Ootmarsum verloor ook haar kleine Joodse gemeenschap. De achtergrondverhalen kennen we, maar we moeten ons wel beseffen dat steeds minder mensen, die er bij waren, nog leven. Onze en nieuwere generaties moeten het echter blijven door vertellen. Stilstaan bij al het verschrikkelijke wat er gebeurd is. De oorlog in Oekraïne laat ons beseffen dat Vrijheid niet vanzelfsprekend is. De radeloosheid en angst in hun ogen, de verwoeste steden laten ons ook beseffen wat er in Nederland in de Tweede Wereldoorlog is gebeurd. Laat ons verbonden zijn met Oekraïne en er samen voor zorgen dat we op de vierde mei blijven stilstaan en oorlogsslachtoffers gedenken. Laat het geen bladzijde worden in het geschiedenisboek. Samen blijven herinneren in verbondenheid,” aldus wethouder Brand.
Bea Baars bracht het gedicht ‘De Tijd’ van Ilja Boersma. Het brengt heel mooi onder woorden dat als je een oorlog niet hebt meegemaakt, je dit alleen maar kunt proberen te begrijpen. Ilja Boersma sluit haar gedicht af met de woorden: “Maar het echt begrijpen, dat kan ik nooit.”
Dominee Roelof Kloosterziel en diaken pastor Jan Kerkhof Jonkman wezen de aanwezige er op hoe belangrijk het is om niet te verslappen en bezig te blijven om vrede en vrijheid te koesteren. “Mijn vader vertelde me dat hij de treinen naar Westerbork zag vertrekken en dat langzamerhand duidelijk werd wat daar in het kamp en de vernietigingskampen gebeurde. Ook na de oorlog was het geweld nog niet voorbij. Jonge mannen werden naar Indië gestuurd en ook daar vielen slachtoffers. In Zwartsluis is voor een aantal overleden inwoners uit die plaats een monument opgericht dat nog altijd veel indruk maakt. Voor mij vertellen twee minuten stilte meer dan ik in woorden kan uitdrukken,” vertelt dominee Kloosterziel. “We leven nu nog in Vrede en Vrijheid, maar ik maak me wel zorgen over onze maatschappij, die lijkt te verharden. Laten we blijven knokken voor Vrijheid in Verbondenheid.” Jan Kerkhof Jonkman vervolgt: “Zie Vrijheid als een werkwoord waar we iedere dag aan moeten werken. We weten uit de Tweede Wereldoorlog dat Ootmarsum aan de grens met Duitsland strategisch niet zo belangrijk was. De inwoners werden wel opgeschrikt door gevechten in de lucht en het dieptepunt waren natuurlijk de bommen op het Kerkplein waar Fenne Davids en Johan Heupink bij omkwamen en nog meer slachtoffers veroorzaakte, die hun hele leven daardoor getekend zijn. Joodse stadgenoten zijn hier weggevoerd. In Jeruzalem op het Holocaust monument staat ook de naam Ootmarsum. Niet iets om trots op te zijn, maar wel een les om van te leren. We kennen ook de verhalen over de families Wortelboer en Steinmeijer, die zich inzetten voor onderduikers en geallieerde piloten. Het is een prachtig voorbeeld van noaberschap. Laten we blijven leven vanuit ons hart. Het is iedereen te gunnen om liefde te kunnen geven en te ontvangen. Geeft Vrijheid de ruimte en creëer in harmonie verbondenheid. Dat is een opdracht voor ons allemaal,” besluiten dominee Kloosterziel en diaken Jan Kerkhof Jonkman.
Karin Baanstra verwoordde een prachtig gedicht van Mariël Analbers over ‘De Jas van Vrijheid. Het gedicht eindigde met de volgende strofe:
De jas van VRIJHEID omarmt je als het moet
Voel die warmte en doe ook een ander goed
VRIJHEID is het beslist waard om voor te gaan
Met respect voor een ander ergens voor staan
Je hoeft het niet eens te zijn; vraag, kijk, luister en ervaar
Voel je vrij en maak het leven kleurrijk en mooi met elkaar.
Achterin de kerk stonden leden van de scouting Ootmarsum klaar om witte tulpen uit te delen. Buiten de kerk wachtte de harmonie en onder het luiden van de kerkklokken en het tromgeroffel van de slagwerkers begon de tocht langs het Joodse monument om op het Bergplein te eindigen. ‘Om stil van te blijven’.
Foto’s Hanneke Spermon
