Elke zondag naar de kerk, rozenkrans bidden, biechten, misdienaar zijn, stil zijn en knielen op harde banken, de pastoor voor de klas, luisteren naar preken : ja, gelovig zijn was een onontkoombaar onderdeel van onze opvoeding in de vorige eeuw.
Nu horen we van onze aartsbisschop in Utrecht dat in zijn bisdom er in 2018 van de huidige 280 R.K. kerken er nog hooguit 10 tot 15 over zullen zijn. Dat is een klap ! Op dit moment zijn er in datzelfde bisdom 33 moskeeën, dat is dan nu al dubbel zoveel als er straks R.K.kerken zullen zijn. Wat gaat er fout ? Van alle kanten worden redenaties losgelaten waarom dit alles gebeurd.
Is het een reactie op de strenge opvoeding van toen, is het een ervaring van oubolligheid van het geloof, zijn het de negatieve berichten over de herders in de kerk of gaat het ons zo goed dat we denken zonder te kunnen ?
Het is wel eens anders geweest. Op TV loopt nu de serie ‘Kruisvaarders en de sultan’ gepresenteerd door Kefah Allush, een Nederlandse Palestijn. Hij is begaan met het geloof. Het programma ‘Rot op met je geloof’ bij de EO, was ook van zijn hand. Het was een poging om er achter te komen hoe de geloofsbeleving er uit ziet bij de jeugd. In zijn kruisvaarders-serie loopt hij de ervaringen na van de R.K. Friezen die bij de 3e kruistocht in 1200 -dus 800 jaar geleden- met meer dan 50 schepen via Spanje naar Jeruzalem gingen om de stad te bevrijden van de moslims. Was dat even een staaltje van inzet voor je geloof ! Kruisridder zijn en vechten voor het geloof tot de dood er op volgt. Gelukkig zijn we in de loop van de eeuwen verstandiger geworden.
Toen ik onlangs voor de grote schilderijen van de commandeurs der Ridderlijke Duitse Orde in het Muldershuis in het Openluchtmuseum Ootmarsum stond, ging een vreemd gevoel door me heen: deze mensen van 800 jaar geleden waren monniken en gelijktijdig militair. Ze vochten letterlijk en figuurlijk voor hun geloof. Ze moesten de gelofte van armoede afleggen en beloven dat ze heidenen zouden bekeren. Niet alleen de gewone man maar ook de hoogadel gaf zich volledig over aan de R.K. ridderorde. Dat is nu wel even anders…
De bevrijding van Jeruzalem werd een fiasco en we kijken nu op de kruistochten neer als een mislukt fanatisme dat veel mensenlevens heeft gekost. Het ging daarna bijna 400 jaar goed, tot aan de reformatie. In 1600 waren veel mensen het niet meer eens met de R.K. kerk en kwam er een scheuring en ontstond de Protestantse kerk. Voorgestaan werd een meer eenvoudige beleving van het geloof zonder de vele frutsels en bombarie. Tot 1800 was dit zelfs in Nederland de staatsreligie. Nu in deze tijd van het wegkwijnend reguliere geloof zie je dat mensen toch ergens een houvast willen hebben en de spirituele beleving andere vormen krijgt. Moeten we dan de tastbare overblijfselen : -de kerken- dan maar tot de grond toe afbreken ?
Kerken die nu dubbelfuncties krijgen, meer voor cultuur en samenleving worden ingezet : een soort ‘Super kulturhus’ ; dat is best een goede oplossing. Stel je de stadjes en dorpen voor die in vroeger jaren rondom de kerk zijn gebouwd en waar je dan nu de kerk plotseling weghaalt : dan is echt de ziel er uit.
Compromissen maken en aanpassen is de beste oplossing, of zoals het spreekwoord zegt : “We laten de kerk in het midden” …
Rob Meijer
