Steeds meer overwinterende grote zilverreigers rondom Ootmarsum
Opnieuw hebben we weer een prachtige bijdrage mogen ontvangen van vogelaar Robert Westerhof. De titel hebt u al kunnen zien en het verhaal gaat dus over de grote zilverreiger. In deze, tot nu toe, zachte winter, zien we deze vogelsoort in toenemende mate in onze omgeving. Het zijn indrukwekkende en slimme dieren. Namens alle lezers, willen we Robert vanaf deze plek, hartelijk danken voor zijn enthousiaste en lezenswaardige bijdragen in 2012. Hopelijk gaat deze rubriek ook in 2013 door, want vogels blijven boeien.
Steeds meer mensen zijn getuige van het zien van een witte reiger in onze omgeving. Steeds vaker krijg ik hierover reacties. Men ziet deze vogel dan vaak in een weiland of sloot en vraagt zich af welke soort het is, en of het misschien een albino blauwe reiger is.
Bij het zien van een witte reiger rondom Ootmarsum gaat het bijna in alle gevallen om een grote zilverreiger. De vogel is even groot als de blauwe reiger en heeft een forse gele snavel.
In november 2004 zag ik er één in het natuurgebied Ottershagen. Vanaf 2005 werden er jaarlijks 1 of 2 exemplaren gezien. Vanaf 2006 namen de aantallen toe tot 6 exemplaren in de Bergvennen in 2008. In 2012 zijn er in en om Ootmarsum 9 grote zilverreigers waargenomen.
De verwachting is dat de aantallen in de toekomst nog verder zullen stijgen.
De grafiek hieronder laat de stijging van het aantal grote zilverreigers in en om Ootmarsum goed zien.
figuur 1; het aantal waarnemingen in en om Ootmarsum en de aantallen bij elkaar opgeteld (vandaar de hoge aantallen)
De dip in 2011 heeft te maken met de strenge winter waardoor de vogels zijn uitgeweken naar de gebieden waar nog wel stromend water te vinden was. In deze periode werden hier dus veel minder van deze soort gezien.
De grote zilverreiger wordt bij ons gezien vanaf augustus t/m mei. De piek ligt in de maand januari. De grafiek hieronder geeft dit duidelijk weer.
figuur 2; het aantal waarnemingen in en om Ootmarsum en de aantallen bij elkaar opgeteld (vandaar de hoge aantallen)
Ook in andere delen van Nederland zijn de aantallen grote zilverreigers sterk toegenomen. Als broedvogel en als wintergast. In 2011 hadden we in Nederland 160 broedparen. De meeste broedvogels zijn afkomstig uit Flevoland. De broedvogelpopulatie in Nederland lijkt zich nu te stabiliseren.
figuur 3; verspreiding van grote zilverreigers gebaseerd op slaapplaatstellingen,watervogeltellingen en losse waarnemingen. De toename is hier goed te zien)
Eerst dacht men dat de Nederlandse broedvogels in de winter uit zwierven naar o.a. onze omgeving. Onderzoek heeft uitgewezen dat dit niet het geval is. De vogels die wij in toenemende mate zien zijn afkomstig uit het oosten. In de afgelopen decennia is er een Oost-West georiënteerde trekroute ontstaan. Op grond van ringaflezingen blijkt dat veel vogels uit Polen, de Baltische staten, Hongarije en Oekraïne komen.
Vanuit deze oostelijke broedgebieden worden dus grote afstanden overbrugd naar westelijke gelegen overwinteringsgebieden. Doordat de broedpopulaties in Polen en Letland snel groeiend zijn, nemen de aantallen bij ons in de winter ook toe.
De vogels leven gedurende de winterperiode bij ons van vis en muizen. Je ziet ze vooral in open weide landschappen met veel sloten.
Grote zilverreigers zijn slimme vogels die ook regelmatig visjes wegpikken bij andere visetende vogels, zoals aalscholvers. Als de aalscholvers in sociale groepen jagen, in plassen met ondiepe oeverzones, staan de grote zilverreigers daar de vluchtende visjes op te wachten. Deze jachttechniek heb ik dit jaar mogen aanschouwen in de wateren rondom Diepholz in Duitsland. Hier zaten wel 60 grote zilverreigers samen te vissen met de aalscholvers.
Hopelijk krijgen we dit soort beelden in de toekomst nog te zien aan de gekanaliseerde Dinkel bij Ottershagen en de Sterrenwacht te Lattrop.
