Na terugkomst van vakantie en een drukke week was ik in de tuin. Er waren vogels, vlinders, bijen, hommels, libellen en de zon bescheen het groen in tientallen tinten. Te midden van alle schoonheid keek ik naar het stukje niet gemaaid gras, piekerde ik over een plantennaam en bedacht me dat ik nodig……..Hoe zorg je ervoor dat je ook nog tot rust komt in de tuin, dat je geniet, dat je hoofd tot rust komt ? Zintuigen helpen ons daarbij, maar hoe activeer je ze ? Dat is nog maar het begin, want zintuigen, zingeving, zin in je tuin: het heeft allemaal met elkaar te maken.
Schoonheid is een gevoel
We leven in een maatschappij waarin presteren belangrijk is. Presteren doen we door de juiste zaken te leren en te kunnen toepassen. Daar is veel informatie voor nodig, die we analyseren en begrijpen. ‘Schoonheid’ is een begrip dat verder gaat dan de kennis in ons hoofd. Een zintuiglijke waarneming, iets dat we voelen, zien, ruiken, geeft een gevoel van schoonheid. De natuur zit vol van zulke ervaringen ( waarom gaan we anders zo graag op vakantie ?). In onze tuin, het meest dichtbije natuurgebied, kunnen we dat telkens opnieuw ervaren.
Zinnige zintuigen
Iedereen weet dat we beschikken over vijf zintuigen. Maar hoe vaak gebruiken we die bewust ? Hoe lang zijn we in staat om stil te staan bij wat deze zintuigen ons vertellen? Hoe lang kun je naar een bloem kijken voordat je er een foto van maakt of voordat je bij jezelf nagaat of je de naam nog weet? Hoe lang kun je luisteren naar een bij, de regen, de wind in de boomtoppen voordat je ‘in gedachten verzinkt ’en aan andere dingen denkend je tijd in de tuin doorbrengt? Hoe lang kun je naar een klus kijken voordat je opspringt om hem uit te voeren? En hoe vaak doen we dit, als ervaren tuiniers, op de automatische piloot?
‘Coming to your senses’
De onrust die we voelen als we kijken naar een niet gesnoeide roos heeft niets met de roos te maken. Die onrust komt voort uit onze gedachten over die roos. Al met al zijn we als tuinliefhebber vaak niet in staat om volledig van de tuin te genieten, bezig als we altijd zijn. Altijd zien we wel werk wat is blijven liggen, de slakken, oprukkend zevenblad uit de tuin van de buren en altijd zijn er de ideeën over hoe de tuin er eigenlijk uit zou moeten zien.
Kortom: de onrust staat ons vaak teveel in de weg om aan echt genieten toe te komen. Toch kan het ook anders, door aanwezig te zijn in je tuin. Kabat Zinn, grondlegger van de mindfulness, noemt dat ‘Coming to your senses’: je zintuigen gebruiken als ingang naar het hier-en-nu. Je kunt leren om eerst de onrust in jezelf te herkennen voordat je naar je gereedschap grijpt. Vervolgens kun je aandacht geven aan wat is, zonder (voor)oordeel, zonder bijgedachte. Dat lijkt niet zo moeilijk maar ons ‘’monkey mind’, onze rondspringende gedachten ( lees: muppets ), de onrust en de drukte, die de wereld van nu met zich meebrengt, maken het lastig om werkelijk aanwezig te zijn en te blijven.
Verbinding ervaren
In alle oude, duurzame culturen is het gebruikelijk om regelmatig een periode door te brengen in de natuur. Alleen, zonder programma, om opnieuw de verbinding te voelen met de natuur, de verwondering van iedere nieuwe dag opnieuw te mogen aanschouwen met daarbij nieuwe kansen om te zien, te voelen dat de mens daar een onderdeel van is en geen toeschouwer. Dit komt aardig in de richting van mindfull tuinieren! Dat betekent dat mindfull tuinieren niet alleen een manier is om veel meer en intenser van je tuin te genieten, maar ook een ingang kan zijn naar een heel andere beleving van (de natuur in) je tuin. Een manier die kan leiden naar één voelen met de natuur en verbinding met alles wat leeft.
Met vriendelijke groet,
Jos Heerink
Tuinmeester/Ecoloog
voorzitter SNMO
